مرگ معماری پرآوازه ی ایران با آفتی بنام نمای رومی یا کلاسیک

متاسفانه در سال های اخیر با گسترش نمای رومی باعث مرگ معماری پرآوازه ایران شده ایم . معماری که از ورودی آن با پیرنشین آغاز می شد و برای ورود به خانه از کوبه های صدای زیر و بم برای ورود زن و مرد استفاده می شد تا اهل خانه به جنسیت فرد پشت در آگاه باشد. معماری که بعد از ورود به خانه وارد هشتی می شدیم به عنوان پیش ورودی به خانه و باعث جلوگیری دید مستقیم مهمان به داخل خانه می شد. خانه هایی که به دو قسمت اندرونی و بیرونی تقسیم می شد و از بعد از هشتی فضاها جدا می شد و تفکیک فضایی داشت. بله این معماری ایرانی است . وقتی وارد حیاط مرکزی خانه می شدیم صدای فواره حوضچه هایی که با کاشی لعابدار آب رنگ تزئین می شد و نسیم خنکی که به به فضای اهل خانه و مهمان می دادیم هدیه ای به عنوان خوش آمدگویی به خانه بود . وقتی که از نسیم خنک حوضچه ها به آسمان نگاه می کردیم نا خود آگاه چشمانمان محو تماشای پنج دری و درهای ارسی خانه های ایرانی می شد که با شیشه های رنگی و متیوها و نقوش ایرانی ، اسلامی مزین شده بود. گره چینی ها ،رنگ ها ، ترکیب احجام همه و همه یک هارمونی تمام و کمال به بیننده و جایگاه رفیع انسان و ایرانی می داد. بله این است معماری چند دهه و یا چند صده اخیر ایران ، بادگیرهایی که خنکای نسیم را وارد خانه می کرد و خانه جهت رفاه و آسایش اهل منزل به دو قسمت تابستان نشین و زمستان نشین تقسیم می شد.
اما امروزه ما همه این نبوغ معماری ایرانی را کنار گذاشته ایم و در حال ترویج کورکورانه معماری کشورهای دیگر و کاخ نشین ها شده ایم .
ویروسی که به جان معماری با اصالت ایرانی افتاده است و اثرات آن تا سالها در ایران باقی خواهد ماند ، متاسفانه این الگو را حتی بسیاری از کسانی که معماری خوانده اند به صورت کورکورانه پیروی می کنند فارغ از اینکه چه بلایی به سیمای شهری و معماری ایران خواهد آمد. متاسفانه با توجه به محدودیت زمین های شهری بناها اکثرا به صورت مکعب مستطیل بالا می روند و فضاهای پر و خالی و همچنین سایه اندازی به نوعی هیچکدام از الویت های معماری رعایت نمی شود .
می توان گفت تنها قسمتی از ساختمان های امروز شهری که در دید عامه مردم قرار می گیرد نمای ساختمان است و مجموع این نماها سیمای شهری شهر را میسازد و از اهمیت آن غافلیم.
آیا واقعا نمی شود از معماری بومی گیلان در ساختمان های رشت استفاده کرد ؟!
آیا نمی توان از معماری ایرانی – اسلامی شهرهای مختلف ایران با اقلیم های همان منطقه الگو برداری کرد ؟!
در کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال تقلید از معماری ایرانی و ساخت شهرک ها و مناطق توریستی با الگوهای معماری ایران می باشند. آیا الگوهایی که مختص ایران است را نمی توان در معماری مدرن امروز ایران استفاده کرد ؟!
معماری که حس تعلق خاطر و بومی بودن را برای شهر و کشور به ارمغان می آورد. معماری رومی شاید در جایگاه خودش در کشور خودش شاید ایده درستی باشد اما در ایران که خود معماری شاخص و با اصالتی دارد اشتباه محض می باشد . مانند این می ماند که سقف شیبدار معماری گیلان را در یزد استفاده کرد و حیاط مرکزی معماری یزد را در گیلان استفاده کرد !!!
اگر ساختمان هایی که در آن سکونت داریم را به عنوان یک لباس در نظر بگیریم مانند این می ماند که در قطب جنوب پیراهن تابستانی بپوشیم و در خط استوا کاپشن های خزدار سیبری را بر تن کنیم !!! هر لباس مخصوص موقعیت جغرافیایی خود هستند و ساختمان هایی که در آن زندگی می کنیم نیز همین گونه می باشند.
در ایران طراحی هایی که توسط معماران بزرگ ایرانی صورت گرفته گاها به عنوان کاندیدا بهترین اثر معماری مسابقه های بین المللی معرفی شده اند و هیچ نما رومی در این طرح ها وجود نداشته و جایگاهی در میان معماران حرفه ای ندارد.
بیاییم با اندکی تفکر چه به عنوان کارفرما چه به عنوان معمار از این اشتباه معماری جلوگیری کنیم نه نمای رومی از طراح بخواهیم نه طرح نما رومی ارائه دهیم.
دلایل استفاده از آفت معماری رومی
1- عدم آگاهی افراد جامعه و مالکین ساختمان
2- اصرار کارفرمایان به معمار پروژه جهت طراحی نمای رومی یا کلاسیک
3- عدم ارائه طرح برتر از نمای رومی به عنوان طرح جایگزین توسط معماران
4- عدم نظارت و توقف نمای رومی در ادارات و دستگاه های متولی این امر
5- نبود نیروهای متخصص در جلسات تصمیم گیری مصوبات سیمای شهری استان
6- عدم توجیح مناسب معماران برای کارفرمایان و آموزش صحیح در مورد اثرات مخرب نمای رومی

یادداشتی از آرمین شیرزاد
کارشناسی ارشد معماری
مشاور سیما ومنظر شهری

انتهای پیام/